piątek, 24 sierpnia 2012

Zbrodnie przeciw kulturze

Czytam "Anne Kareninę" i ją uwielbiam (książkę, bo Annę trochę mniej), kiedy nagle okazuje się, że angielski przemysł filmowy rzucił się na nią i efekty tego będzie można w kinach oglądać od 7 września. Nie czytając magazynów filmowych i nie mając telewizora zawsze jest sie na końcu kabla informacyjnego. Na szczęście reklamy na piętrowych autobusach nie kłamią i powiedziały mi, że muszę obejrzeć zwiastun.

Obejrzałam.

Książki jeszcze nie skończyłam, ale wiem, że Joe Wright i spółka zmaścili sprawę. Anną jest Keira Knightley, która tak się na Annę nadaje, jak moje wieszaki do ubrań nadają się na cedzak do makaronu. Jude Law jest jej mężem, a jakiś rozmyty wymoczek jest Wrońskim. A poza tym mam wrażenie, że zupełnie nie udało się autorom dojść do tego, o czym ta książka w ogóle jest. Coś o jakiejś Rosji, o jakiejś miłości i inne badziewia (tak wygląda zwiastun). Zresztą, czy taką książke można przerobić na dobry film? Mój dobry przyjaciel z liceum, którego ulubionym dziełem jest "W poszukiwaniu straconego czasu" Prousta (to najkrótszy rys charakteru, który w pełni kolegę oddaje) zaraz zgodził się z moimi uwagami wobec ekranizacji i pokazał zwiastun do kolejnej klasyki: "W drodze" Jacka Kerouac. Tam zamiast Keiry mamy dziewczynę mieniącego się na srebrno wampira. Książki nie czytałam, ale przyjaciel od Prousta czytał i jest zwiastunem obrażony. Ja w ramach solidarności również. 

Oto zatem pytanie, które od przedwczoraj nie daje mi spokoju: ile jeszcze fantastycznych książek czeka na zmaszczenie przez przemysł filmowy? Z tej okazji znalazłam "99 najlepszych powieści" wg Guardiana i odhaczyłam to, co już przeczytałam. 
  1. 1984, George Orwell, England, (1903-1950)
  2. Dom lalek Henrik Ibsen, Norway (1828-1906)
  3. Edukacja sentymentalna, Gustave Flaubert, France, (1821-1880)
  4. Absalomie, Absalomie! William Faulkner, United States, (1897-1962)
  5. Przygody Huckleberry Finna Mark Twain, United States, (1835-1910)
  6. Eneida Wirgiliusz, Italy, (70-19 BC)
  7. Anna Karenina Lew Tołstoj, Russia, (1828-1910) [właśnie czytam i uwielbiam]
  8. Umiłowana, Toni Morrison, United States, (b. 1931)
  9. Berlin Alexanderplatz, Alfred Doblin, Germany, (1878-1957)
  10. Miasto ślepców, Jose Saramago, Portugal, (b. 1922)
  11. The Book of Disquiet, Fernando Pessoa, Portugal, (1888-1935)
  12. The Book of Job, Israel. (600-400 BC)
  13. Bracia Karamazow, Fiodor M Dostojewski, Russia, (1821-1881)
  14. Buddenbrukowie, Thomas Mann, Germany, (1875-1955)
  15. Opowieści kanterberyjskie, Geoffrey Chaucer, England, (1340-1400)
  16. Zamek, Franz Kafka, Bohemia, (1883-1924)
  17. Children of Gebelawi, Naguib Mahfouz, Egypt, (b. 1911)
  18. Dziela zebrane,  Jorge Luis Borges, Argentina, (1899-1986)
  19. Complete Poems,  Giacomo Leopardi, Italy, (1798-1837)
  20. Opowiadania zebrane, Franz Kafka, Bohemia, (1883-1924)
  21. Opowiadania zebrane, Edgar Allan Poe, United States, (1809-1849)
  22. Confessions of Zeno, Italo Svevo, Italy, (1861-1928)
  23. Zbrodnia i kara Fiodor M Dostojewski, Russia, (1821-1881)
  24. Martwe dusze Nikolai Gogol, Russia, (1809-1852)
  25. The Death of Ivan Ilyich and Other Stories by Leo Tolstoy, Russia, (1828-1910)
  26. Dekameron Giovanni Boccaccio, Italy, (1313-1375) [fragmenty]
  27. The Devil to Pay in the Backlands by Joao Guimaraes Rosa, Brazil, (1880-1967)
  28. Diary of a Madman and Other Stories by Lu Xun, China, (1881-1936)
  29. Boska Komedia, Dante Alighieri, Italy, (1265-1321)  [fragmenty]
  30. Don Kichot, Miguel de Cervantes Saavedra, Spain, (1547-1616)
  31. Eseje, Michel de Montaigne, France, (1533-1592)
  32. Baśnie i opowiadania Hans Christian Andersen, Denmark, (1805-1875)
  33. Faust, Johann Wolfgang von Goethe, Germany, (1749-1832)
  34. Gargantua and Pantagruel by Francois Rabelais, France, (1495-1553)
  35. Gilgamesh Mesopotamia, (c 1800 BC)  [fragmenty]
  36. Złoty notes, Doris Lessing, England, (b.1919)
  37. Wielkie nadzieje, Charles Dickens, England, (1812-1870)
  38. Podróże Guliwera, Jonathan Swift, Ireland, (1667-1745)
  39. Gypsy Ballads by Federico Garcia Lorca, Spain, (1898-1936)
  40. Hamlet by William Shakespeare, England, (1564-1616)
  41. History by Elsa Morante, Italy, (1918-1985)
  42. Głód, Knut Hamsun, Norway, (1859-1952)
  43. Idiota Fiodor M Dostojewski, Russia, (1821-1881)
  44. Iliada Homer, Greece, (c 700 BC)  [fragmenty]
  45. Independent People by Halldor K Laxness, Iceland, (1902-1998)
  46. Niewidzialny człowiek Ralph Ellison, United States, (1914-1994)
  47. Kubuś Fatalista i jego Pan, Denis Diderot, France, (1713-1784)
  48. Journey to the End of the Night by Louis-Ferdinand Celine, France, (1894-1961)
  49. Liście traw Walt Whitman, United States, (1819-1892)
  50. The Life and Opinions of Tristram Shandy by Laurence Sterne, Ireland, (1713-1768)
  51. Lolita, Vladimir Nabokov, Russia/United States, (1899-1977)
  52. Miłość w czasie zarazy, Gabriel Garcia Marquez, Colombia, (b. 1928)
  53. Pani Bovary, Gustave Flaubert, France, (1821-1880)
  54. Czarodziejska góra, Thomas Mann, Germany, (1875-1955)
  55. Mahabharata, India, (c 500 BC)
  56. Człowiek bez właściwości, Robert Musil, Austria, (1880-1942)
  57. The Mathnawi, Jalal ad-din Rumi, Afghanistan, (1207-1273)
  58. Medea Euripides, Greece, (c 480-406 BC)
  59. Memoirs of Hadrian, Marguerite Yourcenar, France, (1903-1987)
  60. Metamorfozy, Owidiusz, Italy, (c 43 BC)
  61. Middlemarch, George Eliot, England, (1819-1880)
  62. Dzieci północy, Salman Rushdie, India/Britain, (b. 1947)
  63. Moby-Dick, Herman Melville, United States, (1819-1891)
  64. Pani Dalloway Virginia Woolf, England, (1882-1941)
  65. Njaals Saga, Iceland, (c 1300)
  66. Nostromo, Joseph Conrad, England,(1857-1924)
  67. Odyseja Homer, Greece, (c 700 BC)
  68. Król Edyp, Sofokles, Greece, (496-406 BC)
  69. Ojciec Goriot, Honore de Balzac, France, (1799-1850)
  70. Stary człowiek i morze Ernest Hemingway, United States, (1899-1961)
  71. Sto lat samotności, Gabriel Garcia Marquez, Colombia, (b. 1928)
  72. The Orchard, Sheikh Musharrif ud-din Sadi, Iran, (c 1200-1292)
  73. Otello, William Shakespeare, England, (1564-1616)
  74. Pedro Paramo, Juan Rulfo Juan Rulfo, Mexico, (1918-1986)
  75. Pippi Pończoszanka, Astrid Lindgren, Sweden, (1907-2002)
  76. Poems, Paul Celan, Romania/France, (1920-1970)
  77. Biesy, Fiodor M Dostojewski, Russia, (1821-1881)
  78. Duma i uprzedzenie, Jane Austen, England, (1775-1817) [bardzo się starałam]
  79. The Ramayana, Valmiki, India, (c 300 BC)
  80. The Recognition of Sakuntala, Kalidasa, India, (c. 400)
  81. Czerwone i czarne, Stendhal, France, (1783-1842)
  82. W poszukiwaniu straconego czasu, Marcel Proust, France, (1871-1922)
  83. Season of Migration to the North, Tayeb Salih, Sudan, (b. 1929)
  84. Opowiadania wybrane Antoni Czechow, Russia, (1860-1904)
  85. Synowie i kochankowie, DH Lawrence, England, (1885-1930)
  86. Wściekłość i wrzask, William Faulkner, United States, (1897-1962)
  87. The Sound of the Mountain, Yasunari Kawabata, Japan, (1899-1972)
  88. Obcy, Albert Camus, France, (1913-1960)
  89. The Tale of Genji, Shikibu Murasaki, Japan, (c 1000)
  90. Things Fall Apart, Chinua Achebe, Nigeria, (b. 1930)
  91. Thousand and One Nights, India/Iran/Iraq/Egypt, (700-1500)
  92. Blaszany bębenek, Gunter Grass, Germany, (b.1927)
  93. Do latarni, Virginia Woolf, England, (1882-1941)
  94. Proces Franz Kafka, Bohemia, (1883-1924)
  95. Trilogy: Molloy, Malone Dies, The Unnamable by Samuel Beckett, Ireland, (1906-1989)
  96. Ulisses James Joyce, Ireland, (1882-1941)
  97. Wojna i pokój, Lew Tołstoj, Russia, (1828-1910)
  98. Wichrowe wzgórza Emily Brontë, England, (1818-1848)
  99. Grek Zorba Nikos Kazantzakis, Greece, (1883-1957)
(W sumie przeczytałam 22, czyli wniosek jest taki, że powinnam się wziąć za siebie. Nie to jest jednak tematem naszych dywagacji.)

Wiele z tych książek już nakręcono (są chętni na Ralph Fiennesa jako Heathcliffe'a? Nie? To ja wezmę), ale przeciwko całej masie można jeszczę popełnić zbrodnię. A ile jest świetnych książek tu nie wymienionych, które wciąż czekają na jakiegoś hollywoodzkiego sępa z maszyną do pisania (dziś chyba bardziej MacAirem)? 

Nie zrozumcie mnie źle - kocham kino. Kocham dobre filmy. Kocham też książki. Ekranizacje książek, które lubię są dla mnie najczęściej powodem do ekscytacji, ale czasem też do obaw czy nawet przerażenia (o Mrocznej Wieży będzie kiedy indziej). Uważam, że książki powinno się ekranizować bo kultura bez "Lśnienia" wg Kubricka nie byłaby dziś ta sama. Ale z drugiej strony totalna samowola interpretacji artystycznej też nie powinna mieć miejsca. 

Kto jest więc za tym, by popełnienie zbrodni na literaturze przez kino było karalne? Moglibyśmy mieć szereg kar w zależności od stopnia przewinienia. Autorzy "Żony podróżnika w czasie" zostają skazani na miesiąc robót społecznych (np. wynoszenie śmieci dla wszystkich na Beverly Hills) a ekranizacji "Gone Baby Gone" Dennisa Lehane albo "Never Let Me Go" Kazuo Ishiguro na banicję z Hollywood i dożywotni zakaz wykonywania zawodu. Założę się, że w takich warunkach dużo rozważniej kręconoby filmy. I zanim Keira Knightley zostałaby Kareniną producenci trzy razy zastanowiliby się czy warto dla tej decyzji ryzykować całą karierę.

Na koniec coś lżejszego - widok z tarasu z pracy:



1 komentarz:

Limonka pisze...

To dopiero wyzwanie dla czytaczy. Skonsumowac te wszystkie książki. A z drugiej strony każde pokolenie książki kultowe.Jakie by one nie były, najważniejsze jest czytać.